تاریخچه انسیتو پاستور ایران

دوشنبه ۱۱ مهر ۱۴۰۱

وقف سابقه‌ای دیرینه در تاریخ بشریت دارد و در زمینه‌های مختلف نقش بسزایی را در طول تاریخ ایفا کرده‌است. یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین حوزه‌هایی که وقف در آن بسیار اثرگذار بوده، حوزه سلامت است.

یکی از مراکز مهم و تاثیرگذار در حوزه سلامت کشورمان، انستیتو پاستور است که در طول تاریخ نزدیک به صد ساله خود در جهت کنترل بسیاری از بیماری‌های عفونی در کشور و دنیا نقش مهمی را ایفا کرده‌است.

این سازمان سلامت‌محور اولین بار توسط نابغه‌ فرانسوی، لویی پاستور که اولین واکسن هاری را به انسان تزریق کرده‌بود، به‌ نام خود او، در سال ۱۸۸۷، در پاریس تاسسیس شد. هدف اصلی او از تاسیس این موسسه مبارزه با بیماری‌های عفونی بود.  پس از جنگ جهانی اول، با توجه به اینکه مردم ایران در اثر قحطی با بیماری‌های عفونی بسیاری دست به گریبان بودند، در ۲۹ دی‌ماه ۱۲۹۸ موافقت‌نامه‌ای بین انستیتو پاستور پاریس و وزارت امور خارجه ایران به امضاء رسید و بدین ترتیب دهمین انستیتو پاستور در شبکه بین‌المللی انستیتو پاستور تأسیس شد.

انستیتو پاستور ایران در طول دوره خدمت خود، پایه‌گذار حرکات علمی متعدد دیگری نیز بوده‌است که تأسیس دهکده جذامی‌ها، راه اندازی سازمان انتقال خون در ایران، ضدعفونی‌کردن آب شهر تهران از این جمله است.

محل فعلی انستیتو پاستور در تهران در سال 1299 به دست مرحوم میرزا عبدالحسین فرمانفرمایان وقف و ساخته شد که در صد سال گذشته خدمات بسیاری را برای جامعه انسانی به ارمغان آورده‌است.

انستیتو پاستور ایران در سال‌های اولیه تأسیس شامل بخش‌های مایه‌کوبی، اپیدمیولوژی، آبله، ویروس‌شناسی، سل، شیمی، هاری، میکروب‌شناسی، واکسن‌سازی و ب.ث. ژ بوده‌است.

با تأسیس انستیتو پاستور در ایران، تهیه واکسن آبله و آبله‌کوبی در کشور متداول شد. واکسن‌های تولیدی آبله انستیتو پاستور ایران، کشورهای عراق، افغانستان و مصر را هم تحت پوشش خود قرارداد. محققان انستیتو پاستور در سال‌های بعد نقش مهمی در ریشه کنی آبله در منطقه خاورمیانه شرقی ایفا نمودند

ابوالقاسم بهرامی در اوایل سال ۱۳۰۱ به انستیتو پاستور پاریس رفت و با سوش تاریخی پاستور به تهران بازگشت و بخش هاری انستیتو پاستور را دایر نمود. هاری در آن زمان یک مشکل جدی بهداشتی در کشور بود. با درمان کلاسیکی که در آن زمان دنبال می‌شد حدود ۳۰٪ از هار گزیدگان در اثر بیماری می‌مردند. روش توأمان تزریق سرم و واکسن، که کارایی آن را تیم‌های تحقیقاتی انستیتو پاستور ایران نشان دادند، به زودی در دستورالعمل درمان و پیشگیری سازمان جهانی بهداشت قرار گرفت. انستیتو پاستور ایران را فقط با این مداخله بهداشتی افراد هارگزیده می‌توان در زمره نجات‌دهندگان بشریت به‌شمار آورد. به پاس خدمات ارزشمند این بخش در سطح منطقه و بین‌المللی، در سال ۱۳۵۲ این بخش به عنوان دفتر همکار سازمان جهانی بهداشت برای کنترل و تحقیقات مربوط به  هاری انتخاب شد.

بخش ب.ث.ژ. نیز بعد از اتمام جنگ جهانی دوم تأسیس شد و ۲۳۸ میلیون کودک از ۲۲ کشور جهان از واکسن ب.ث. ژ ساخت انستیتو پاستور ایران استفاده کردند

بعضی بیماری‌های ویروسی نظیر فلج اطفال نیز از نخستین روز تأسیس مورد مطالعه این مؤسسه بوده‌است.

در اوایل تأسیس انستیتو پاستور ایران، مطالعه بیماری سل نیز در کشور آغاز شد. پس از آن که انستیتو پاستور ایران در سال ۱۳۳۱ مسئله مبارزه با سل را عنوان کرد، سازمان مبارزه با سل در کشور راه‌اندازی شد.

بخش واکسن‌های کشته و میکروب‌شناسی نیز دهه‌ها وظایف سنگینی را انجام داد. مهم‌ترین بیماری میکروبی بومی ایران بیماری حصبه بود که انستیتو پاستور ایران از همان سال‌های اول تأسیس، واکسن ضد حصبه را بر اساس میکروب‌های بومی تهیه نمود.

در پنجاه سال اول تأسیس انستیتو پاستور ایران اپیدمی‌های متعدد وبا در ایران اتفاق افتاد و انستیتو پاستور ایران به کارخانه بزرگ تولید واکسن وبا تبدیل شد. با واکسن ساخته‌شده وبا در تهران، کمبود واکسن در انستیتو پاستور پاریس هم جبران شد.

بخش اپیدمیولوژی نیز به همت بالتازار در سال ۱۳۲۵ تأسیس شد و فعالیت‌های علمی جدیدی در کشور آغاز نمود. این بخش، یک مرکز آموزش عملی اپیدمیولوژی در کشور شد که محققان ایرانی و خارجی را با خود به مناطق تحت مطالعه می‌برد و شیوه مطالعات و کاوش‌های علمی را به آن‌ها می‌آموخت. یکی از بیماری‌هایی که در زمان جنگ جهانی دوم پاندمی شد و باعث تلفات بسیار شد، تب راجعه  شپشی بود. تحقیقات مستمر در بخش اپیدمیولوژی باعث کنترل این بیماری در کشور شد. کارشناسان انستیتو پاستور کارهای ماندگاری نیز برای کنترل تب راجعه کنه ای در کشور انجام دادند

در سال ۱۳۲۵، طاعون در کردستان شایع شد. بخش اپیدمیولوژی با انتخاب کارشناسان لایق و تهیه آزمایشگاه صحرایی طی سال‌های متوالی مطالعات وسیعی را انجام داد و این بیماری را در غرب و شمال غربی کشور کنترل کرد. در اپیدمی‌های طاعون در سال‌های ۱۳۲۵ تا ۱۳۴۴، گروه‌های اعزامی انستیتو پاستور تعداد زیادی از افراد مبتلا را از مرگ نجات دادند.

همزمان با تأسیس بخش شیمی، با تدارک سرم‌های تزریقی کمک شایانی به مراکز درمانی کشور شد. واحد خون در این بخش نیز به بررسی‌های علمی در این زمینه پرداخت.

گروه‌های تحقیقاتی انستیتو پاستور ایران در دهه‌های اول تأسیس مطالعاتی را نیز بر روی سایر بیماری‌های عفونی شایع در ایران نظیر آربوویروس‌ها و تولارمی انجام دادند.

با گذشت زمان، بر بخش‌های تحقیقاتی انستیتو پاستور ایران متناسب با نیازهای جامعه افزوده شد و امروزه این انستیتو با ۶ گروه تحقیقاتی و ۲۰ بخش تحقیقاتی به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

---

دسته بندی :‌ اخبار رهنمون , بازدید : 156 نفر.